Derileri sırasıyla 3 ana sınıfta çeşitlendirebiliriz. Bunlar hayvanlardan elde edilip fabrikada nasıl bir süreçten geçtiğine göre sırayla şu şekildedir;

1. Türüne göre deri çeşitleri
1. Dana Derisi
2. Koyun Derisi
3. Kuzu Derisi
4. Keçi Derisi   
   
   
2. İşlenmeden önceki ham haline göre deri çeşitleri
1. Full Grain Leather / Tüm Tanecikli Deri
2. Top Grain Leather / Üst Yüzeye Yakın Tanecikli Deri
3. Genuine Leather / Yarma Deri
4. Bonded Leather / Salpa Deri 
    
3. Yüzey işlemine göre deri çeşitleri
1. Renklendirme Türüne Göre
1. Aniline Leather
2. Semi-Aniline Leather
3. Pigmented Leather
2. Yüzeye Doku Kazandırma Türüne Göre
1. Finished Split Leather 
2. Oily Pull-up Leather / Yağlı Deri
3. Antique Grain Leather
4. Nubuck Leather
5. Suede Leather 

 1.) Türüne Göre Deri Çeşitleri

Her ne kadar farklı hayvanlardan farklı deriler elde ediliyor olsa da genellikle piyasada yüksek oranda tercih edilen deri çeşitlerini sizler için inceliyor olacağız.

Unutmamak gerekir ki; aslında her deri kendi kullanım alanında üstün performans sergilemektedir. Yani herhangi bir canlının derisinin bir diğerinden daha üstün olacağını söylemek doğru olmayacaktır. Örneğin, dana derisi daha sağlam ve dayanıklı iken kuzu derisi daha yumuşaktır. Bu sebeple ürünün hangi üründe kullanılacağına göre hangi derinin daha faydalı bir kullanım deneyimi sağlayacağı değişkenlik gösterecektir.

 

2.) İşlenmemiş Ham Haline Göre Deri Çeşitleri

Birbirinden kalite ve fiyat konularında büyük farklarla ayrılan çok sayıda hakiki deri çeşidi vardır. Deri malzemelerden üretilmiş bir ürünü satın almadan önce bu konu hakkında bilgi sahibi olmak, alışverişinizden maksimum fayda sağlamanıza olanak tanıyacaktır.

Bu sebeple hakiki derileri kalite ve fiyat bakımından birbirinden ayrıştıran nedenleri öğrenmenin yararı dokunabilir.

Aşağıdaki görselde görebileceğiniz üzere deriler katmanlardan oluşur. Tıpkı bizlerdeki gibi hayvanların da derisinin en dış kısmına "cilt" adı verilmektedir. Cildimiz dış etkenlerden bizi korur ve yüksek dayanıklılık seviyesi ile adeta bir kalkan görevi görür. Bu sağlam yapısını İngilizcede "grain", Türkçede ise "gren" ya da "tanecik" yapısı sayesinde kazanmaktadır.

Deri katmanları arasındaki en değerli kısımlar  ise "gren" yani tanecikli yapıların en yoğun olduğu kısımlardır.

Gren yapıların altında kalan kısımlarda ise tanecikli yapı lifli yapıya geçmeye başlar ve bu da derinin güçten düşmesine, mukavemetini yani uzun süre dayanıklılık göstermesini engeller.

1.) Full Grain Leather / Tüm Tanecikli Deri

"Full grain leather" yani tüm tanecikli deri çeşidi, günümüzde karşılaştığımız en kaliteli, aynı zamanda da en pahalı deri çeşididir. Yaşayan bir malzeme olması dolayısıyla üzerinde tamamen doğal, yara izlerini andıran kırışıklıklar bulundurur. Kullanıcıların kişisel tercihlerine göre bu izler tercih etme ya da etmeme sebebi olabilir.

Derinine en üst tabakasını oluşturan, cilt katmanı, atmosfer koşullarına en çok maruz kalan ve hayvanı dış zararlı etkenlerden korumakla görevli olan kısımdır. Bu sebeple oldukça güçlü bir yapıdadır.

Bu kısım kullanılarak şekillendirilen hakiki deri insan gücü ile yırtılamayacak kadar yüksek bir dayanıklılık gösterecektir.

Günümüzde karşılaştığımız lüks markalar da genellikle ürünlerinde "full grain leather" kullanmayı tercih etmektedir. 

Elinizdeki deri bir ürünün, "full grain leather" kullanılarak imal edildiğini anlayabilmenin ise farklı yolları bulunmaktadır. Bunlardan biri cildin üst tabakasında bulunan gözenekleri rahatlıkla gözlemleyebilmeniz; diğeri ise derinin üzerinde canlının yaşam izlerini taşıyabilecek olan; yara çizik, ısırık izleri ve benler bulunmasıdır.

Hakiki deriyi daha kolay ayırt edebilmek için "Hakiki Deri Nasıl Anlaşılır?" isimli makalemizden de faydalanabilirsiniz. 

Full Grain Leather / Tüm Tanecikli Derinin Avantajları Ve Özellikleri;

• Derinin en sağlam tabakasıdır.
• Diğer deri tabakalarına kıyasla daha sert ve dayanıklıdır.
• Hava gözenekleri daha fazla olduğu için daha az nem tutma eğilimindedir. Bu da küf ve mantar oluşumu sonrası görüntü ve koku bozulmalarının önüne geçmeye yardımcı olur.
• Kullanıldıkça kendine has kararmalar ve patika oluşumlarına izin verir. Bu da uzun vadede eşsiz bir doku kazanmasını sağlar.

2.) Top Grain Leather / Üst Yüzeye Yakın Tanecikli Deri

Top grain leather, full grain leather kadar olmasa da yüksek fiyatlı ve kullanıcılar tarafından en sık tercih edilen deri çeşididir.

Biz de Peevv. olarak ürünlerimizde "top grain leather" kullanmayı tercih ediyoruz. 

Üst yüzeye yakın tanecikli deri, deri çeşitleri arasında en kaliteli ikinci deri olarak nitelendirilir. Aslına bakarsanız "full grain leather" ile "top grain leather" arasında kullanım sırasında çok ciddi farklar olmaması kullanıcıların bu iki deri çeşidi aralarında tercih yapmasını zorlaştırır. Çünkü "top grain leather"' da "full grain leather" gibi cildin kendisini veya cildin büyük bir kısmını kullanmaktadır.

Aralarındaki tek fark "top grain leather"ın belli belirsiz bir şekilde yüzey temizliğine maruz kalıyor olmasıdır. Bu yüzey temizliği sırasında deri üzerindeki yara ve çizik izleri ile canlının doğuştan veya yaşadığı doğa gereği gelen ben gibi izleri, tamamen giderilemese de temizlenmeye çalışılır. 

Bu sebeple "top grain leather" günümüzde tüketiciler tarafından en beğenilen deri çeşididir diyebiliriz.

Şunu da belirtmek gerekir ki; "full grain leather" ile "top grain leather" çeşitleri, İngilizce dilindeki isimlendirilmelerinden dolayı kafa karışıklığına neden olabilir. İngilizcedeki "top" kelimesi en üst anlamına geldiği için kullanıcılar arasında bu çeşidin "full grain leather"dan daha yüksek kalitede olduğuna dair bir izlenim oluşabilir.

Her ne kadar "full grain leather" kalite olarak bulabileceğiniz en üst seviyede olsa da "top grain leather" ile arasındaki farkların oldukça küçük derecede olduğunu yeniden belirtmekte fayda olabilir. İki deri çeşidinde de ürün son haline geldiğinde, kullanıcıların aralarındaki farkı net bir şekilde hissedebilme olasılığı oldukça düşüktür.

Top Grain Leather / Tüm Tanecikli Derinin Avantajları Ve Özellikleri;

• Hemen hemen "full grain leather"daki gibi sağlam ve dayanıklıdır.
• Hava gözenekleri nispeten daha az olsa da yine de yeterli seviyededir. Bu sayede küf ve mantar oluşumu sonrası görüntü ve koku bozulmalarının önüne geçmeye yardımcı olur.
• Kullanıldıkça kendine has kararmalar ve patika oluşumlarına izin verir. Bu da uzun vadede eşsiz bir doku kazanmasını sağlar.

3.) Genuine Leather / Yarma Deri

"Genuine leather" yani yarma deri üçüncü kalitedeki hakiki deri çeşididir.

"Genuine" kelimesinin İngilizcedeki kelime anlamı "hakiki, gerçek" olduğu için her ne kadar tüketiciler tarafından en kaliteli deri olduğu düşünülse de aslında hakiki derinin artık kısmı olarak nitelendirilebilecek düzeyde bir deri çeşididir.

Aşağıdaki görselde ifade edildiği gibi, dana derisi yarma makinesi olarak isimlendirilen cihaza girer ve iki parçaya ayrılır. En üstte kalan kısımlar "full grain leather" ile "top grain leather" kısımları olurken alt kısımda kalanlar ise "genuine leather" olarak isimlendirilir.

 

"Genuine leather", derinin artık kısımlarından oluştuğu ve bu kısımlar derinin fiber yapıların yüksek oranda bulunduğu bölümleri olduğu için mukavemeti oldukça düşüktür. İşlem görmemiş "genuine leather"dan elinize bir parça alıp sağından ve solundan çekerseniz, derinin bir çırpıda parçalandığını gözlemleyebilirsiniz. Düşük mukavemet ve dayanıklılığa sahip olan "genuine leather" tek başına ürünlerin imalatında kullanılamadığı için fabrikalarda mukavemet artırıcı işlemlerden geçirilirler.

Mukavemeti artırmak için "genuine leather" tabakaları yapıştırıcılarla birbirine yapıştırılıp sonrasında tamamen boyanır ve deri yüzeyi hissiyatı verebilmek amacıyla özel baskı makinaları ile dokusu kazandırılır.

Hakiki derinin, "genuine leather" kısımlarından düşük fiyatlarda kemer, çanta ve ayakkabı imalatı yapılabilmektedir. 

4.) Bonded Leather / Salpa Deri

Salpa deri olarak da bilinen "bonded leather", derinin tercih edilmeyen kısımlarından poliüretan veya latex kullanılarak birbirine bağlanmış deri parçalarından üretilmektedir.

Bu tarz derileri daha düşük kaliteli deri çeşidi olarak nitelendirebiliriz. Salpa deri kullanımını kimi kitap veya ajandalarda mutlaka görmüş olabilirsiniz. Kısa bir kullanım süresinden sonra bu deri çeşidinin yırtılarak dökülmeye başladığını gözlemleyebilirsiniz.

 

3.) Yüzey işlemine göre deri çeşitleri

Tüm deri imalat sürecinin en can alıcı noktalarından biri, yüzey işlemlerinin uygulandığı aşamadır. Çünkü bu işlem derilerin kullanıcılarının karşısına çıkmadan önce geçirdikleri son aşamadır.

Dericilikte yüzey işlemlerinden bahsedilirken aslında yüzeyin görünümünün nasıl olacağından bahsedilir. Biraz daha açmak gerekirse ne tarz boya ile boyanacağı veya yüzeyin pürüzsüz mü yoksa süet gibi lifli bir yapıda mı hazırlanacağı gibi işlemler söz konusudur. 

Bu işlemleri biraz daha açıklayarak kullanıcılar için önem arz eden detaylarından bahsedebiliriz.

1. Renklendirme İşlemleri
2. Yüzeye Doku Kazandırma İşlemleri

1. Analin Deri

Deriye en saf ve en doğal görüntüsünü kazandıran bu yöntem sonrasında deri "analin deri" veya yurtdışında "natural nappa" ismi de almaktadır. 

Bu bir deri boyama yöntemidir ve işlemi daha anlaşılabilir ifade edebilmek için sulu boyaya benzetebiliriz. Çünkü sulu boya ile kağıdı boyadığınızda, renkleri görseniz dahi alttaki kağıdın rengini ve dokusunu da görebilirsiniz.

Bu yöntem ile boyanan deriler farklı renklerde olsa dahi derinin yüzeyindeki doğal kırışıklıkların ve gözeneklerin görünebilirliğini muhafaza edecektir. Bu sebeple deri boyamak için kullanılan bu yöntem, derinin oldukça saf ve doğal bir görüntüye sahip olmasını sağlar. 

Analin deri ile boyanacak olan derilerin, boyama sonrasında derinin cilt kısmının net bir şekilde görüleceği için özellikle yüksek kaliteli ve yüzeyi fazlasıyla temiz derilerden seçilmiş olması gerekmektedir.

Analin derinin görünüm olarak çok büyük avantajları olmasına ve en çok tercih edilen yöntemlerden biri olmasına karşın dezavantajları da bulunmaktadır. Analin derinin dezavantajlarını su temasına karşı korumasının ve güneş ışığına karşı dayanıklılığının düşük düzeyde olması olarak ifade edebiliriz. 

Aynı şekilde analin deriden yapılacak olan bir mobilyanın fiziki etkenler ile aşırı gerilmeye, baskıya ya da çiziğe maruz kaldığında görünümünü kaybedebilir ve bu da ürününüzün ömrünü büyük ölçüde kısaltacaktır. 

Analin deri; deri cüzdan ve çanta gibi üst segmentteki aksesuarların yapımında ve yüksek rağbet gören lüks ceket ve mobilya imalatında kullanılırlar.

2. Semi-Analin Deri

Analin ve "pigmented" deri yöntemlerinin arasında bir yerde olan "semi-analin" deriler boyama solüsyonları içerisine az miktarda pigment ilave edilmesinden dolayı bu ismi almışlardır.

Semi-analin deriler, analin derilere nazaran daha uzun ömürlü ve daha dayanıklıdır.

Semi-analin deriler de, analin deriler gibi yüzeyin doğallığını ve karakteristik yapısını ve derinin otantik havasını korumaktadır.

Analin derinin dezavantajlarından olarak belirttiğimiz suya ve ısıya karşı dayanıklılığın düşük olması durumu, semi-analin deride geçerli değildir. Suya ve güneşe daha dayanıklıdır. 

Semi-analin deriyi popüler yapan en önemli avantajları; içerisine az miktarda pigment eklenmesi sayesinde su ve güneş ışınlarına karşı dayanım yükselirken, pigmentli derideki gibi deri yüzeyinde plastik hissiyatı vermez, tam tersine analin derideki gibi yüzeyi çok doğal ve özgün hissettirir.

3. Pigmentli Deri

Pigmentli deri bir anlamda yüzey korumalı deri olarak da geçmektedir.

Pigmentli deri, derinin en üst cilt kısmı taşlanarak tamamen temizlenerek imal edilmeye başlanır. Bu temizleme sonrasında hakiki derinin doğal görünümü olan granüller kaybolur. Bu yüzden kaybolan bu granüller, imalatta suni bir şekilde makineler yardımıyla tekrar yapılır. Son olarak da bu granüllerin üzerine yoğun bir boya tabakası yedirilir.

Analin deriyi sulu boyaya benzeterek nitelendirdiğimiz gibi pigmentli deriyi de yağlı boya veya duvar boyaları gibi düşünebiliriz. Çünkü yüzey örtücülük oranı çok yüksektir. Yüzeye kalın bir boya tabakası bırakmasından dolayı deri yüzeyini daha kolay bir şekilde korur.

Pigmentli derinin avantajlarını; temizlemesi kolay, yüzey çizilmeleri düşük düzeyde olması ve kullanım sonrası renk değişimleri ile oldukça az karşılaşılması şeklinde sıralayabiliriz. Ama pigmentli derinin bu avantajları aynı zamanda onun dezavantajlarını da beraberinde getirmektedir. Pigmentli derinin dezavantajları olarak, doğal deri görünümünü ve hissiyatını bozarak plastiğe benzer bir dokunma hissi vermesini sayabiliriz. Bu sebeple deri piyasasında görece daha az tercih edilen deriler kategorisine girmektedir.

Pigmentli deriler, daha çok döşemelik deri olarak tercih edilmekte olup yoğunlukla otomotiv sektöründe kullanılmaktadır.

Fiyatlarının uygun olması, çizilmelere karşı yüksek oranda dayanıklılık göstermesi, rengini uzun süre koruyabilmesi ve yüksek mukavemeti sayesinde otomotiv sektöründen mobilya sektörüne kadar deri işçiliği gerektiren pek çok alanda tercih edilmektedir.

3. Oily Pull-Up Deri / Yağlı Deri

Yağlı deri, normal ham derinin yüzeyinin analin boyama yöntemi ile boyanıp sonrasında boya yüzeyinin doğal yağlar veya waxlar ile mühürlenmesi yöntemiyle hazırlanır.

En bilinen çeşidi deri aksesuar firmaları tarafından da sıkça kullanılan "crazy" deri çeşididir.

Yağlı deriyi elinizle büker veya çizmeye çalışırsanız çok hızlı bir şekilde renk değişimine uğradığını ve sonrasında ise renk değişimi olan yeri parmaklarınızla ovalayarak üzerindeki yağ sayesinde tekrar eski rengine kavuştuğunu gözlemleyebilirsiniz. 

4. Antique Grain Leather / Antik Deri

Adından da anlaşılacağı üzere bu deriye baktığınız zaman çok eski çağlardan geldiği izlenimi yarattığını fark edebilirsiniz. Bu antik özelliği deri yüzeyinde iki farklı renk tonunu barındırmasından kaynaklanmaktadır.

Antik derinin en çok kullanıldığı yerler; vintage, retro, antika görünümlü cüzdan, kemer, çanta ve ceket imalatıolarak sıralanabilir.

5. Nubuck Leather / Nubuk Deri

Nubuk Deri, Top Grain Leather'ın cilt yüzünün yani kaliteli tarafının taşlanması(zımpara) sonucu kadifemsi bir yüzey elde edilmesiyle oluşmaktadır.

Suya karşı nispeten dayanıklı olup sağlam yapısını ve kalın katmanlarını koruyabilmektedir.

Genellikle nubuk deri ile süet deri dış yüzeylerinin yakın bir görünüme  sahip olması amacıyla karıştırılmaktadır.  Ancak kalite açısından nubuk deri süetten daha kaliteli ve sağlamdır. Aynı zamanda nubuk deri süet deriden daha pahalıdır.

6. Suede Leather / Süet Deri

Süet deri nubuk derinin aksine derinin en sağlam olduğu e üst yüzeyi olan cilt kısmından imal edilmez, onun yerine derinin daha az sağlam ve uygun fiyatlı olan daha alt katmanları kullanılmaktadır.

Süetin dezavantajlarından birisi de derinin suya dayanıklı üst katmanları yerine alt katmanları kullanıldığı için suya karşı ve kirlenmelere karşı daha korumasızdır. Bu yüzden süet deriden ayakkabı imalatı yapılması durumunda üreticiler suya karşı kalkan oluşturacak spreyler ile süet deriyi suya ve kirlenmelere karşı korumaya çalışırlar.

 

İsmini Sıklıkla Duyabileceğiniz Diğer Deri Çeşitleri;

Napa Deri; Bu deriyi aslında ünlü eden ürün eldivendir. Eldivenlerde kullanılan napa deri çok yumuşak ve kullanımı keyifli bir deri türüdür. Tüketiciler napa deriyi aynı zamanda yumuşak deri olarak ifade ettikleri için Napa kelime anlamı olarak yumuşak sanılmaktadır. Aslında ismini Amerikanın Kaliforniya Eyaletindeki Napa Vadisinden almaktadır.

Günümüzde üreticiler de tüketiciler de ürünleri napa deri olarak ifade ettikleri zaman aslında onun yüksek kalitesi ve yumuşaklığına atıf yaparlar.

Yüksek kaliteli ve pahalı bir deri türüdür. Çünkü Full Grain Leather veya Top Grain Leather gibi derinin en kaliteli ve pahalı kısımlarından imal edilmektedir.

Rugan Deri; Patent deri olarak da bilinen rugan deridir.